Virgül, nokta ve …

Sadece insanların değil, doğadaki her canlının, cismin ve nesnenin belli  karakteristik özellikleri vardır. Aslan tembel, cam kırılgan, kırmızı sıcaktır. Gitar romantik, anahtar becerikli, çınar bilgedir. İşaretler de az çok böyledir. Özellikle de noktalama işaretleri…

 (,) noktalama işaretleri arasında en zavallı olanıdır. Bir cümle içerisinde görür, dikkat bile etmeyiz çoğu zaman. Çünkü silik bir yapısı vardır. Kesin yargılara varamaz, hep başka işaretlerden icazet alır, hiç bir cümlenin sonunu getiremez, olsa olsa iki nesne ya da cümle arasında ara buluculuk yapar.

(;) nokta ile virgül arasında bir yerdedir. Daha doğrusu kompleksli virgüldür. Kendini nokta sanır. Bütün arzusu bir nokta olabilmektir. Yalakadır, virgüle yukardan bakar ve aslını inkar eder. Ama sonuç olarak (;) de bir virgül parçasıdır. Cümle içinde virgülü komuta eder, kimi zaman da noktanın vekâletini üstlenir; ama (;) de hiçbir cümlenin sonunu getirecek kudrette değildir.

(.) En küçük rütbeli cümle amiridir. Virgül ve noktalı virgülden sorumludur. Özgün görüşler oluşturabilir ve her görüşü kesin yargılar içerir.  Sert ve acımasızdır. Görev işaretidir. Bir cümleyi hiç düşünmeksizin noktalar.

(:) Başkomutandır. Cümlelerin sevk ve idaresinden sorumludur. Bir komut cümlesi kurar. Diğer noktalama işaretleri bu cümleye göre farklı cümle ve paragraflar oluştururlar. Duygusuz ve renksiz bir işarettir. Oldukça mesafelidir. Kısa ve net konuşur. Çok konuşmaktan haz etmez.

(…) Melankolik bir işarettir. Çok şey söylemek ister ama söyleyemez, kesin yargılara varmaktan kaçınır. Az biraz da filozoftur, söyledikleri kadar söylemediklerinden de pek çok şey anlarsınız. Başına buyruk hareket eder. Kuğul takılır, bir çok kişiyi derinliği ile etkiler.

(!) Çok agrasiftir: Hep yüksek sesle konuşur. Sürekli kavga eder, kimseyi takmaz. Küfretmeye ve çevresindekilerle uğraşmaya bayılır. Ayrıca hayat doludur; coşkulu, duygusal, nüktedandır. Tam rakı masası işaretidir.

(?) Meraklı bir işarettir. Her şeyi sorar. Öğrenmeye çalışır. Kendine ait bir yargıyı bile başka işaretlere doğrulatmak ister. Bu meraklı ve kuşkucu yapısı (?)’ni hep kararsız kılar. Bu nedenle bağımlı bir işarettir. Hep başka başka cümlelere tutunmak ister. Yalnızlığı sevmez. Diyalog kurmaktan hoşlanır.

Sonuç olarak; noktalama işaretlerine dair yaptığım bu tespit, elbet eleştirilebilir. Ne de olsa herkesin mizacı ayrı ayrıdır ve noktalama işaretlerine yaklaşımı da doğal olarak farklı olacaktır. Benim için nüktedan (!) başkası için panik atak bir ruh hastası gibi gözükebilir.

Ayrıca bu durum okuyucu kadar yazarla da doğrudan ilişkilidir. Bir metin içerisinde kuşkucu yaklaşımıyla göz dolduran (?) bir başka metinde rahatsız edici bir salağa dönüşebilir. Yazarın noktalama işaretlerine yüklediği anlam ve karakter özellikleri, aslında bize az çok yazarın karakterini açıklamaktadır ki; bu da çok doğaldır. Çünkü “İnsan kainatın sahibidir ve eşya buna uymak mecburiyetindedir.”